Առաջադրանք 1
Դասարանական
Աքեմենյան Իրանը/Պատասխանել հարցերին/
Հայկազունիների նոր թագավորությունը, Ք. ա. VII-VI դարերում
Ներկայացրու Ք.ա. 6-2-րդ դարերում Հայաստանում նշանակալից իրադարձությունները, ժամանակագրությունը:
Ք․ա․ 6-րդ դարում, Պարույր Հայկազունին թագադրվեց Մարաստանի արքայի կողմից և ճանաչվեց Հայաստանի թագավոր: Ք․ա․ 580-570 թվականներին հիմնադրվել է Երվանդունիների արքայատոհմը։ Արքայատոհմի առաջին թագավորը եղել է Երվանդ Ա-ն։ Նրա օրոք ձևավորվել է երկրորդ համահայկական թագավորությունը։ Նրա հաջորդել է Տիգրան Ա-ն։ Ք. ա. 550 թ. Տիգրանն աջակցեց արքա Կյուրոս Մեծին՝ տապալելու Մարաստանի տերությունը, քանի որ վերջինս բազմիցս արշավել էր Հայաստանի դեմ: Կյուրոս Մեծը ստեղծեց պարսկական տերությունը, որը հայտնի է դարձել Աքեմենյան տերություն անունով: Կյուրոս Մեծի գլխավոր դաշնակիցն էր Տիգրան 1–ը:
Գրավոր ներկայացնել տաս նոր հասկացություններ, փորձել տալ դրանց բացատրությունը:
արքայատոհմ – արքայական տոհմ
դաշինք – հասարակության անդամների միություն
ներկայացուցիչ – տոհմի անդամ
Մարաստան – հնագույն պետություն
Կապադովկիա – հնագույն պետություն
Համահայկական — Ամբողջ հայությանը վերաբերող
աշխարհակալ – շատ երկրներ տիրող կամ նվաճող
տերություն – ինքնուրույն քաղաքականություն վարող անկախ պետություն
արշավանք – պատերազմական գործողություններ՝ հարձակում
Սկայորդի – Հայկազունիների ավագ ճյուղի ներկայացուցիչ
Բնութագրել Տիգրան Երվանդյանին:
Տիգրան Երվանդյանը ուժեղ, խելացի, քաջ թագավոր էր։ Նա աշակերտել էր փիլիսոփայի և աչքի էր ընկնում իր իմաստությամբ և տաղանդով։
Հայաստանը Աքեմենյան տերության կազմում
Վերլուծել Բեհիսթունյան արձանագրությունը:
Այդ արձանագրության պարսկերեն մասում Հայաստանը կոչվում է Արմինա, էլամերենում Հարմինույա, իսկ բաբելերենում Ուրարտու: Բեհիսթունյան արձանագրությունը եռալեզու էր։ Բեհիսթունյան արձանագրությունը հաղորդում է, որ «հայազգի Արախան` Խալդիրայի որդին» էր ղեկավարում Դարեհի դեմ Բաբելոնում բարձրացած ապստամբությունը, որը նույնպես ճնշվեց:
Առաջադրանք 2
Հայկազունի Երվանդականների թագավորության վերականգնումը
Պատմել մ.թ.ա. IV-II դարերում տեղի ունեցող կարևոր իրադարձությունների մասին:
Ք․ա․ 336 թվականին Ալեքսանդր Մակեդոնացին 20 տարեկանում գահ բարձրացավ։ Ք. ա. 334 թ. Ալեքսանդրը պատերազմ սկսեց Աքեմենյան տերության դեմ: Հակառակորդների միջև վճռական ճակատամարտը տեղի ունեցավ Ք. ա. 331 թվականին Գավգամելայի մոտ: Դարեհ III–ը պարտվեց և դիմեց փախուստի: Շուտով նա սպանվեց, իսկ Աքեմենյան տերությունը կործանվեց: Մակեդոնական և հայկական զորքերի հաջորդ բախումը տեղի ունեցավ 2–3 տարի անց, երբ Ալեքսանդրի զորաբանակներից մեկը Մենոն զորավարի գլխավորությամբ ուղարկվեց գրավելու Բարձր Հայքի ոսկու հանքերի շրջանը: Ինչպես վկայում է հույն մատենագիր Ստրաբոնը, հայերը ոչնչացնում են նրա բանակը, իսկ զորավարին` «խեղդամահ անում»։ Դրանից հետո Ալեքսանդրը Հայաստան նոր զորք ուղարկելու փորձ չարեց: Ք․ա․ 240 թվականին առաջին անգամ գրվեց Ալեքսանդրի վեպը։ Վեպում Ալեքսանդրը ձգտում է հաս նելու անմահության, որի համար է ճանապարհ բռնում «դեպի Հայոց աշխարհ, որտեղ ակունքն է Եփրարի ու Տիգրիսի»: Հատկանշական է, որ դրանից շուրջ 2000 տարի առաջ գրի առնված շումերական «Գիլգամեշ» էպոսում ևս հերոսը ձգտում էր անմահության և բռնել էր ճանապարհը «դեպի Արատտա»:
Թվարկել Ալեքսանդր Մակեդոնացու Հայաստան չարշավելու պատճառները:
- Հայաստանը գտնվում էր Աքեմենյան տիրապետության տակ:
- Հայերը նույնպես մասնակցել են Գավգամելայի ճակատամարտում:
- Կռվի ժամանակ հայերը շատ խիզախ էին:
- Ք. ա. 330թ. Ալեքսանդրը մի զորաբանակ ուղարկեց Հայաստան` գրավելու Սպեր գավառի ոսկու հանքերի շրջանը: Սակայն Հայաստանում մակեդոնական բանակը ջախջախվեց:
- Արևելյան արշավանքի ընթացքում Ալեքսանդրը շրջանցել է Մեծ Հայքը՝ խուսափելով ռազմական բախումներից։
Աղբյուրներ
Հայկազուն Երվանդունիների թագավորություն
Լրացուցիչ
Համեմատել «Գիլգամեշ» էպոսը և «Ալեքսանդրի վեպը
ա.ներկայացնել առանձին-առանձին
բ.համեմատել, համադրել, գտնել ընդհանրություններ
Դավիթ Մկրտչյան 