Ռամզես II

Ռամզես II- Հին Եգիպտոսի XIX դինաստիայի 3-րդ փարավոն, կառավարել է մոտավորապես մ․թ․ա․ 1279-1213 թթ.։ Հաճախ հիշատակվում է որպես Հին Եգիպտոսի մեծագույն, ամենահզոր և առավել նշանավոր փարավոն։ Rամզես II-ը գահ բարձրացավ երաշտի սեզոնի 3-րդ ամսվա 27-րդ օրը։ Այդ ժամանակ երիտասարդ թագավորը մոտ քսան տարեկան էր։ Չնայած արձանների և փաստաթղթերի ահռելի քանակությանը, որոնք իրենց մեջ ունեն Ռամզես II անունը, իր ավելի քան 66-ամյա թագավորությունը պատմական աղբյուրներում բավականին անհավասարաչափ է լուսաբանված։ Թվագրված փաստաթղթերը առկա են իր թագավորության յուրաքանչյուր տարվա համար, բայց դրանք խիստ տարբեր են՝ կրոնական ծիսակարգերի համար նախատեսված արձաններից մինչև անգամ մեղրի համար նախատեսված տարրաները։ Ամրապնդելով պետության հիմքերը, Ռամզես II-ը սկսում է պատրաստվել Խեթերի դեմ պատերազմին։ Կառավարման 4-րդ տարում, ձեռնարկում է առաջին արշավը Հարավարևմտյան Ասիա` Փյունիկիայի և Պաղեստինի ուղղությամբ։ Այս արշավի արդյունքում Ռամզես II-ը գրավում է Բեյ­րութը։ Մուվաթալլի II-ի մահը բավականին հանդարտեցնում է Եգիպտոսի և Խեթիայի հարաբերությունները։ Ռամզես II-ի գահակալման 21-րդ տարվա ձմռանը Հաթթուսիլիս III-ի դեսպանը ժամանում է Եգիպտոսի մայրաքաղաք և իր թագավորի անունից եգիպտական թագավորին է հանձնում արծաթե հուշատախտակը՝ պայմանագրի սեպագիր գրությամբ՝ կնիքներով հաստատված, ըստ որի Հյուսիսային Սիրիան մնում է խեթերին, իսկ Հարավային Սիրիան, Պաղեստինը և Փյունիկիան անցնում է Եգիպտոսի իրավասությանը։ Խեթա-եգիպտական այդ դաշինքը նախատեսում էր նաև 22 փոխօգնության պայմաններ (ավելի ուշ դաշինքն ամրապնդվում է դինաստիական ամուսնությամբ. Ռամսես II-ը կնության է առնում խեթական արքայադստերը)։ Պայմանագիրը թարգմանվում է եգիպտերեն և հավերժացվում է Կառնակի և Ռամզեսեումի պատերին։ Պատասխան պայմանագիրը, որը փարավոնը ուղարկում է Հաթթուսիլիս III-ին, նույնպես սեպագիր էր և գրված էր աքքադերենով։ Այս տարբերակի պատառիկները պահպանվել են Բողազքյոյի արխիվում։ Այսպիսով մոտ երկու դար ընթացող Եգիպտոսի և Խեթական տերության հետ հակամարտությունը, որի ընթացքում տեղի էին ունեցել հին աշխարհի մի շարք խոշորագույն ճակատամարտեր, այդ թվում Ք.Ա. 1274թ. տեղի ունեցած Քադեշի ճակատամարտը, լուծվում է, երբ ինչպես եգիպտացիներին, այնպես էլ խեթերին սկսում են սպառնալ այլ ազգեր, և Ք.Ա. 1258 թվականին Ռամզես II-ը ու խեթերի արքա Հաթթուսիլիս III-ը կնքում են պատմական քրոնիկներում արձանագրված առաջին հաշտության պայմանագրերը, որով սահմանվում է, որ հին աշխարհի այս երկու գերտերությունները ոչ միայն կդադարեցնեն թշնամանքը, այլև կսատարեն միմյանց՝ երրորդ կողմի ներխուժման դեպքում։ Պայմանագրում նշվում էր նաև, որ «Եթե որևէ մեկը փախչի Եգիպտոսից և գնա խեթերի երկիր, ապա խեթերի թագավորը նրան չի պահի իր երկրում և կվերադարձնի Ռամզես II-ի երկիր»։ Փախուստի հանգամանքն ինքնին եղել է հանձնման հիմք։ Պայմանագիրն ապահովել է նաև հարցման ենթակա անձանց անվտանգությո Խեթական պատերազմից հետո Ռամսես II-ը ևս 45 տարի կառավարում է Եգիպտոսը։ Ստորին Եգիպտոսում, Դելտայի արևելքում նա հսկայական շինարարություն է ծավալում։ Այստեղ անցկացվում են ջրանցքներ, կառուցվում քաղաքներ, ինչպես նաև մայրաքաղաք Պեր-Ռամզեսը (Ռամզեսի տուն)։ Շինարարական աշխատանքներից հետո Նեղոսի ողջ արևելյան դելտան կոչվում է Ռամսեսի երկիր։ Հայտնի են նաև փարավոնի մեծածավալ շինարարական աշխատանքները Նուբիայում, Թեբեում, Կառնակում, Աբիդոսում։ Տաճարներ է կառուցել Մեմփիսում, Աբիդոսում ավարտին է հասցրել հոր՝ Սաթի I-ի հոյակերտ տաճարը, ընդլայնել է Լուքսորի տաճարը, այնտեղ կառուցելով լայնարձակ պալատներ և քանդակազարդ սյուներ։ Տաճարներ է կառուցում Նուբիայում, Նեղոսի արևմտյան ափին՝ Աբու Սիմբելում, Ասուան քաղաքից 280 կմ դեպի հարավ։ Ժայռերի մեջ փորված երկու տաճարներից մեծը նվիրված Է Ամոն, Պտահ և Հարախտի աստվածներին ու իրեն՝ փարավոնին, փոքրը՝ Հաթոր աստվածուհուն և փարավոնի կնոջը՝ Նեֆերտարիին։ Մեծ տաճարի շքամուտքի երկու կողմում քանդակված են մոտ 20 մ բարձրությամբ հսկա արձաններ, բոլոր աստվածներին պատկերում է իր կերպարով։ Փարավոնի հայացքն ուղղված է դեպի արևելք, դեպի ծագող արևի կողմը։ Ռամզեսի ոտքերի մոտ իր ընտանիքի անդամներից ոմանց անձաններն են, մասնավորապես կնոջ՝ Նեֆերտարիի, մոր և մի քանի երեխաների, նա ավելի քան 200 երեխա ուներ։ 

Кто виноват?

Ровно в семь часов зазвонил будильник, но мальчик не проснулся.
– Опять опаздывает в школу, – с досадой сказал будильник. И,
обращаясь к футбольному мячу, добавил: – Это всё ты виноват,
бездельник. Из-за тебя он позавчера получил две двойки, а вчера только
сел за уроки, как ты попался ему на глаза, и он, позабыв уроки, схватил
тебя, выбежал во двор и гонял тебя с друзьями до самого вечера. У кого
же после этого останутся силы учить уроки? Он всегда слушался меня,
пока не появился ты, и всё переменилось: в дневнике у него полно двоек,
он перестал читать свои самые любимые книги.
– Перестань ругать меня, – ответил мяч, – сам знаю, что я виноват, а
потому решил убежать. Он и меня не жалеет. Вчера так ударил, что я
разбил окно соседки, и она грозилась разорвать меня на куски.
Когда в тот день мальчик вернулся из школы, он взял футбольный
мяч и вышел во двор. Прибежали и другие мальчики, и игра началась.
Бедный мяч устал. Его гоняли четыре часа. „Как только подвернётся
удобный случай, убегу”, – решил мяч. И вот настал удобный момент.
Сильным ударом он был переброшен в соседний двор. Мяч покатился в
сарай и притаился в тёмном углу.
Так пролежал футбольный мяч
несколько дней в сарае, пока однажды в
сарай не зашёл незнакомый мальчик и не
увидел футбольный мяч. Он взял его, понёс
домой и положил на письменный стол, где
стояли часы-будильник.
–Ах, беда, беда, – сказал мяч.
– В чём дело? – заинтересовались часы.
– Пропал ваш ученик! Тот, у кого я живу,
перестаёт обращать внимание на часы, опаздывает в школу, не учит
уроков.
Однако на следующий день, когда мальчик вернулся из школы, он, не
обратив внимания на мяч, завёл часы и стал учить уроки. Когда уроки
были выучены, он сел за чтение, и только после этого взял мяч и
спустился во двор. Играл он недолго.
Через час он вернулся, поужинал и заснул.
Утром, как только зазвенел будильник, мальчик быстро вскочил,
умылся, сделал зарядку и пошёл в школу. А из школы вернулся весёлый,
с пятёрками в дневнике.
Футбольный мяч задумался: „Почему же тот будильник назвал меняКто виноват?

Найдите в тексте антонимы данных слов.
Хвалить – ругать войти – выйти проснуться – уснуть  слабый – сильный светлый – тёмный полезный – бесполезный грустный – радостный

Составьте словосочетания с данными существительными.
Образец: будильник – мой новый будильник.
Урок – Я учу уроки. Урок — интересный урок
дневник — школьный дневник
друг — лучший друг,
двойка — первая двойка
окно — разбитое окно
утро —  солнечнее утро
соседка — добрая соседка
школа — музыкальная школа
игра — интересная игра, необычная игра двор — соседний двор
мальчик — хороший мальчик
чтение — чтение книг
стол — большой стол

Գործնական քերականություն

Արտագրել` փակագծերի մեջ առնված գոյականները գործածելով համապատասխան հոլովով:
Վարդանը հպարտությամբ էր նայում որդուն: Կարծես դեռ երեկ էր, որ նա մերկ ոտքերով ու կարճ շալվարով թռչկոտում էր պարտեզում, իսկ այսօր, իր բարեկազմ հասակով, վերին շրթունքը զարդարող բեղերի փնջով և աչքերով խելացի արտահայտությամբ արդեն հասուն տղամարդու կերպարանք էր ստացել: Նրանք գնում էին անտառով ձգվող նեղ արահետով, արևի շողերը ճյուղերի արանքով թափանցում էին ցած, ոսկե երանգով վառում բազմերանգ ծաղիկները: Վարդանը կանգ առավ, գլխով ցույց տվեց բարձունքի ճեղքից բխող բարակ աղբյուրը: Վճիտ ջուրը կարկաչով ցած էր հոսում թփերի արանքով ու կորչում խոտերում:

2.Բառաշարքերում առանձնացնել հոմանիշների 5 եռյակ:
Ջլատել — պառակտել, մասնատել
վատաբանել — պախարակել, փնովել
հանգցնել — մարել, շիջել
վհատվել — հուսահատվել, հուսալքվել
պղծել — ապականել, արատավորել

3.Բառաշարքում առանձնացնել հոմանիշ բառերի 5 զույգ:
Կեսօր — միջօրե
հանդարտություն — խաղաղություն
այգաբաց — արշալույս
հավերժություն — հավիտենություն,
կատար — գագաթ

4.Բառաշարքում առանձնացնել հականիշ ածականների 5 զույգ:
Քնքուշ — բիրտ
ազնիվ — նենգ
փոթորկուն — հանդարտ
դժոխային — եդեմային
ողորկ — խորդուբորդ

5.Երկու շարքերից ընտրել արմատ և ածանց և կազմել ածանցավոր գոյականներ:
Ա. Հեռու, ջերմ, արգելել, ավազ, ճահիճ, գերեզման, ամուր, կտակ, դարբին, հյուր, ծառ, աղոթել, .3աշխատել, ծիրան, այգի, լվանալ, բույր, կտակ, դպիր, արվեստ:
Բ. -անոց, -արան, -ոց, -ստան, -ուտ:

հեռու – հեռաստան

ջերմ – ջերմոց

արգելել – արգելոց

ավազ – ավազուտ

ճահիճ – ճահճուտ

գերեզման – գերեզմանոց

ամուր – ամրոց

կտակ – կտակարան

դարբին – դարբնոց

հյուր – հյուրանոց

ծառ – ծառանոց

աղոթել – աղոթարան

աշխատել – աշխատարան

ծիրան – ծիրանուտ

այգի – այգեստան

լվանալ – լվացարան

բույր – բուրաստան

կտակ – կտակարան

դպիր – դպրանոց

արվեստանոց

6. Տրված արմատներով կազմիր մեկական հոդակապով ու անհոդակապ բարդ բառ:
Ջուր – ջրցան, ջրատար

լույս – լուսարձակ, լուսադեմ

հաց – հացթուխ, հացահատիկ

որս – որսագող, արջորս

երգ – երգահան, պարերգ

արյուն – արյունազեղում, զտարյուն

արվեստ – արվեստագետ, երգարվեստ

աստղ – գիսաստղ, աստղազարդ

օգուտ – հանրօգուտ, օգտակար

Ուղղիր սխալները

Տրված տեքստերում գտիր ուղղագրական սխալները և ուղղիր:

Մրջյունը և աղավնին

Աղավնին, նկատելով վրա հասած փորձանքը, նրա կողմ է նետում մի փոքրիկ ճյուղ, որի վրա էլ բարձրանում է մրջյունն ու կարողանում փրկվել: Նույն այդ պահին մի որսորդ փափագում էր բռնել աղավնուն և պատրաստվում էր ցանցե թակարդը գցել նրան: Փրկված մրջյունը հասկանալով ամենը՝ շտապում է օգնության: Մոտենում ու միանգամից կծում է որսորդի ոտքը, որից հետո նա ճչում է ու գցում ցանցը: Իսկ աղավնին ճախրում է վեր և թռչում, գնում շատ հեռու:

Երկու նկարիչ

Մի թագավոր շինեց գեղեցիկ դարպաս և կամեցավ զարդարել այնպիսի ներկերով, որոնց նման ոչ մի տեղ չէր եղել: Եվ ընտրեց երկու նկարիչների, մեկին տվեց մի պատը, մյուսին՝ մյուս պատը, և նրանց միջև վարագույր քաշեց: Եվ երբ նկարիչներն ավարտեցին իրենց գործը, թագավորը եկավ, որ տեսնի նրանց գործը, և տեսավ, որ մեկը նկարել է գեղեցիկ պատկեր, և շատ հավանեց: Իսկ մյուսը բնավ ոչինչ չէր նկարել. նա պատը շատ գեղեցիկ սարքել էր և կոկել հայելուց ավելի լավ:  
Երբ թաքավորը տեսավ, որ չէր նկարել, այլ միայն կոկել էր, զարմացավ և ասաց. «Դու ին՞չ ես արել»: Նա ասաց. «Ես ցույց կտամ իմ գործը»: Եվ պա վեր քաշեց միջի վարագույրը, և երբ լույսը ծագեց և լուսավորեց կոկած պատը, այն ժամանակ մթնեց նկարազարդ պատը, որովհետև հայելու մեջ երևում էին այն բոլոր պատկերները, որ նկարված էին մյուս պատի վրա: Եվ թագավորն ասաց. «Սա մյուսից գեղեցիկ է»: